Sao lại "Vắng như chùa Bà Đanh"?

Chùa Bà Đanh

Người Viêt ta nhất là từ thời khoảng 50 năm về trước không ai không nghe tới câu thành ngữ: "Vắng như chùa bà Đanh". Cứ tưởng đây là cỗ ngữ ông cha xưa truyền lại... ai ngờ vẩn nguyên còn đó một khu chùa từng nổi tiếng Chùa Bà Đanh.

Chùa Bà Đanh tọa lạc ở thôn Đanh Xá, xã Ngọc Sơn, huyện Kim Bảng, Hà Nam thế là đã rỏ có địa chỉ hẳn hoi. Khởi thủy chùa là nơi thờ Tứ pháp - các hiện tượng tự nhiên. Nơi đây từng là đền thờ một nữ thần Champa dẫn đến vị thế cửa ngõ Đại Việt ngày trước với biên thùy quốc gia Champa. Là nơi kết nối giao thoa văn hóa tín ngưỡng Việt - Champa bên cạnh kết nối văn hóa tín  ngưỡng từ phương Bắc. 

ngôi chùa này được xây dựng từ lâu đời và đã được tu sửa nhiều lần. Các công trình hiện nay đều được xây dựng từ thế kỉ 19 trở lại đây. Chùa là quần thể những kiến trúc độc đáo, tinh tế và đẹp mắt. Điển hình của kiến trúc cổ xưa với những chi tiết chạm khắc tinh xảo. Chùa Bà Đanh bao gồm nhiều công trình với gần bốn mươi gian đan xen, bổ trợ cho nhau. 

Vì đâu lại: "Vắng tanh như chùa Bà Đanh", có nhiều giả thuyết, đáng chú ý là chùa bà Đanh rất linh thiêng. Chùa tọa lạc ở nơi vắng vẻ một chốn linh thiêng trang nghiêm bậc nhất vị trí độc đáo và thế khuất vắng của chùa. Người dân địa phương kể lại rằng, chùa Bà Đanh rất linh thiêng, người đi đường nếu dám cười cợt, bất kính sẽ bị trừng phạt nặng nề. Lại nửa chùa nằm riêng lẻ ở một góc cho nên người dân cũng không có thói quen ghé qua viếng chùa. Chính vì lẽ đó mà càng ngày càng ít người dám đến thờ cúng do sợ từ vạ miệng... Thực tế rất nhiều giai thoại được dân gian truyền miệng hầu hết đều bị thời gian làm phôi pha. Ngày nay các sự tích đều mang tính tham khảo, do có nhiều dị bản khác nhau, khó chính xác hoàn toàn. 

Câu thành ngữ từ ông cha từ xa xưa không ngờ đến nay vẩn còn nguyên di tích đó chùa Bà Đanh. Quả là một ngôi chùa thật linh thiêng mới được lưu truyền rộng rải xuyên qua thời gian dài lâu vậy.

Lê Văn Thưa