Thi bắt rận cùng “AQ”

 

 

   Lớn lên tôi đã từng đọc “AQ chính truyện” của văn hào Lỗ Tấn. Mới biết loài rận cũng có khắp nơi điều quan trọng tôi lại có nét tương đồng với AQ. Nhưng xem ra nhân vật AQ và lão Vương Râu thi nhau bắt rận lại tỏ ra còn quá khiêm nhường. Phải lần mò mãi mới bắt được đâu dăm bảy con rận đã muốn khoe. Chẵng dấu gì đó không đáng một phần trăm hay là phần ngàn mà chính tôi đã từng sở hữu về rận. Một bên là truyện của nhà văn một bên là rận của chính mình từng thoát ra bằng da thịt!

   Tôi không rỏ vào thời điểm này là bao nhiêu tuổi, chắc vào khoảng 7, 8, 9 tuổi gì đó (vào thập niên 60 thế kỷ trước). Đây là giai đoạn tôi đi chăn trâu vì nhà quá nghèo mới học lớp 3 đã phải bỏ học. Suốt ngày trên lưng trâu, vào mùa cày 4 giờ sáng đã phải mở trâu cho đi gặm cỏ để sáng ra đi cày. Trâu này không phải của gia đình tôi mà là trâu của hợp tác xã đang thời kỳ tiến lên xã hội chủ nghĩa và CSCN đấy. Sáng trâu, trưa trâu, tối trâu vào lúc này mùi trâu lại nặng hơn mùi người của tôi và đen đúa cũng như trâu vậy!

 Trong một ngày đi chăn trâu tôi bị lấm ướt nên vào giếng khe nước động để tắm giặt (một nơi cả làng lấy nước ăn uống và tắm giặt vào thời đó). Cởi áo quần ra vì quần lấm bùn nên tôi lấy quần đùi để giặt. Cái gọi là quần đùi thực ra đây là một mớ ghẻ hỗ lốn đã củ kỹ được mạ tôi tận dụng khâu thành quần đùi trẻ con. Nó lại được vá đi vá lại nhiều lần gọi là vá chằng vá đụp mà tôi chỉ có một cái nầy duy nhất. Quần dài thì trẻ con tuổi như tôi chưa có tôi nhớ mãi sau này khi lớn lên thanh niên lần đầu tiên mạ tôi mới gắng mua một tấm vải ngang để đi may quần dài cho tôi. Khỏi bàn về khâu quần áo cái thời khốn nạn hay khốn cùng này.

  Lại nói tiếp chiếc quần khi tôi nhấn chiếc quần đùi xuống nước để giặt thì thấy nổi lên một lớp như kiến to kiến nhỏ ngọ ngậy trên mặt nước. Nhìn kỷ thì ra là rận tôi phát hoảng ở đâu ra nhiều rận đến thế? tôi lôi chiếc quần lên lật bên trong quần thì ôi thôi dày đặc rận và trứng rận nó còn nằm đầy trong các lớp vá đụp. Không giặt nửa cầm nguyên cái quần ướt đầy rận phải chạy về để mách mạ. Đúng rồi ở vào tuổi này cái gì thấy quan trọng là cần phải mách mẹ rận nhiều đến thế. Vậy là tôi phải ở truồng phi một mạch về nhà cách khoảng 300m. -Mạ ơi nhiều nhiều trấn (rận) lắm. Mạ tôi hớt hải cầm lấy chiếc quần định để bắt rận nhưng khi nhìn vào đã hoa cả mắt không thể bắt nổi. Bà liền sáng kiến đặt cái quần trên tấm gỗ rồi lấy một cái bát sứ chà lên. Chà đến đâu nghe tiếng kêu rắc rắc rắc... giống như lão Vương Râu xồm và AQ cắn rận trong Chính truyện. Có điều chà như này được nhanh, nhiều lại nghe tiếng kêu liên thanh ấn tượng hiện đại lên nhiều. Chứ không phải chốc chốc mới nghe phát một, tiếng cốp lạc lỏng, rời rạc như Vương Râu Xồm và AQ cắn rận kia. Nhưng rồi mạ tôi nhận ra nó chẵng là gì bằng cách chà này với cái quần của con nhung nhúc đầy rận. Cuối cùng mạ tôi cũng tìm ra cách lấy ra cái nồi đất dùng để thổi cơm ấy bỏ chiếc quần vào đỗ nước rồi đem đun sôi. Một sáng kiến hay cùng nổi buồn của lòng mẹ. Chỉ bằng cách này cả trăm, ngàn con rận cùng trứng bám đầy quần phút chốc bị tiêu diệt gọn. Có mà AQ và Vương Râu bắt rận suốt cả năm cũng chẵng bằng một góc số rận khũng ở tôi một đứa trẻ. Sau lần tận diệt rận đó tối tôi nằm ngủ bỗng yên giấc chớ không phải luôn tay cào cấu suốt đêm như trước đó.

   Mạ tôi suốt ngày với bao công việc đồng áng, cơm áo gạo tiền trong gia đình nghèo khó 6 miệng ăn. Còn tôi thì suốt trên lưng trâu làm gì có thời gian để gọi là mẹ con quan tâm. Sự chăm sóc ư? đó là cả một thứ xa xĩ không thể có vào cái thời bấy giờ. Ngày nay thật khó mà tưởng tượng khi một đứa trẻ thời tôi lại chỉ có mổi chiếc quần đùi vá chằng vá đụp. Thật khó để hình dung vậy làm sao mà giặt, chỉ có là ở truồng đó là lý do lắm rận. Không riêng gì một chiếc quần đùi, tối ngủ cả 3,4 cha con trên giường đêm rét căm căm mà chỉ có mổi chiếc chiếu để đắp lên. Một thứ đem đắp lấy lệ đã trơ đầu lại hở chân. Lạnh quá mới đi kiếm thêm cái đắp ở nơi túp lều gọi là nhà. Tìm chỉ thấy mổi chiếc loại bao tải bằng đay xưa củ đã rách lổ chổ cả mấy anh em cố chen chân vào bao. Ôi có ấm hơn nhưng sặc mùi phân gián và mốc ẩm xót xáy. Thế đấy đây là một thực tế cuộc sống chắc không riêng gì gia đình tôi mà thế hệ tôi trở về trước đã trải qua.

   Như thế có phải là đáng xấu hỗ không hỡi đời?! Cung bậc của cuộc đời đã từng khốn cùng đến thế, Có những khía cạnh còn trên cả AQ và Chí phèo nhân vật của thời đại. Vậy mà sao tôi không hề biết khổ hoặc kêu rằng khổ? Cũng không ai biết để mà viết hay biết mà cố lờ đi, phản ánh lên cái hiện thực những khổ đau tủi nhục toát lên từ cuộc sống này?

Lê Văn Thưa