Sau gần nửa thế kỷ mới bật mí câu chuyện này quá đủ qua thời gian giử kín. Năm 1980 tôi được đi phép sau hơn 4 năm nơi góc rừng cuối biển với chiến tranh, lúc này tôi vẩn chưa có bạn gái. Ở nơi quá xa cách, vùng biển Tây nam giúp Căm pu chia nên đơn vị giao việc kết hợp khi đi phép đó là thẩm tra lý lịch cho việc kết nạp đảng hay phát triển cán bộ cho một số quân nhân cùng quê (Ở chế độ lý lịch mà).
Tôi về thẩm tra lý lịch đồng đội Nguyễn Văn Tài một người ở cạnh xã tôi trước khi về thẩm tra tôi chưa biết anh này bởi đơn vị lớn ở trải rộng. Theo việc thẩm tra nhân thể tôi ghé vào gia đình anh Tài dù chưa quen biết. Bước vào nhà một ông già đang ngồi đan lát ở hiên, thấy khách lạ vào ông không nói gì lúc này mẹ của Tài trong nhà bước ra xởi lởi phân bua rối rít. Rằng thì là: Ông này là người hàng xóm tôi thuê sang đan lát thôi mà. Ơ lạ nhỉ sao không nói đến gia đình mình mà nhằm vào người làm thuê? Tôi trình bày với bà là ghé thăm gia đình nhân dịp đến thẩm tra lí lịch anh Tài (ai bày từ thẩm tra nghe đã khiếp). Ý tôi muốn để gia đình anh Tài vui và tự hào là con mình đang rất tiến bộ. Thế nhưng bà như muốn khụy xuống hoảng hốt tôi thì không hiểu đầu cua tai nheo vì sao. Tôi đến xã làm việc thì được hẹn khất lại hôm sau, khi tôi quay lại thì người tiếp tôi là chủ tịch xã lại chính là anh ruột của đồng đội Tài. Lúc này anh của Tài mới thổ lộ rằng: Tài đươc nghỉ phép đặc biệt bởi khi đang chiến tranh không ai được nghỉ, Tài nghỉ phép với lý do bố qua đời! anh ruột của Tài mới thành thật hối lỗ rằng; Người làm thuê đan lát ngồi ở hiên nhà mà tôi gặp là chính bố đẻ. Trời đất! tôi quá ngở ngàng chứng kiến một sự việc có một không 2 chưa từng thấy. Chắc tối qua gia đình đã tổ chức bàn bạc về tôi là người được cử về điều tra vụ Tài đi phép hay chỉ là thật sự thẩm tra lý lịch cán bộ, Sự đời đôi khi lại ngẩu nhiên rơi vào tình huống oái oăm này. Có ai ngờ đưa ra lý do bố mất để được đi phép là xuất phát từ vợ chồng trẻ của Tài cùng gia đình mong mỏi có con cháu. Trớ trêu thay lần đi phép gian khai đó thì nguyện vọng của vợ chồng Tài cũng không thành! Khi biết có người đơn vị ở cùng chồng, vợ Tài thường ghé đến nhà tôi với nguyện vọng xin đi cùng để được đến thăm chồng ở đơn vị nhưng cũng bất thành. Khoảng 2 năm sau Tài đã đề đạt được đơn vị cho ra quân. Đây là nguyện vọng chính đáng của đôi vợ chồng trẻ không thể sống xa nhau.
Câu chuyện này tôi đã giử kín gần suốt 50 năm qua ngoài người trong gia đình và tôi không ai biết đến. Đây tưởng là chuyện chẵng hay vì dối đơn vị để được đi phép của đôi vợi chồng trẻ có dịp bên nhau sau hàng năm xa cách. Vậy thì đã sao họ có khát khao quyền bên nhau chứ? Khi mà thực tế sự đời này còn bao là tồi tệ hơn nhiều. Như tội tham nhủng của quan chức, tội lừa dối để ăn tiền khi dịch bệnh vv... Câu chuyện lại là sự thương tâm cho người lính chiến và người thân của họ với sự xa cách mòi mỏi chờ mong trong đó có cả tôi suốt 20 năm đánh giặc. Lấy gì để bù đắp nổi cho những thiếu thốn mất mát hàng năm đến hàng chục năm phải xa cách người thân phải xa tình cảm vợ chồng dài lâu. Chỉ những người trong cuộc mới thấm đẩm âm thầm với nổi khổ đau này, mà hình ảnh người đồng đội Nguyễn Văn Tài là minh chứng. Vợ chồng nhớ mong nhau đến mức tìm mọi cách để hầu được bên nhau đây là điều chính đáng của mổi con người.
Tôi đã từng gặp người nói với tôi rằng: Anh đi đánh giặc xa cũng như tôi ở nhà làm việc khác giống nhau cả. Hoặc đi đánh giặc mà sống sót trở về là may rồi không cần gì nửa. Á ha hóa ra kẻ đi đánh giặc cứu nước được chết thì nghĩa trang tôn thờ còn kẻ chiến thắng trở về thì không là gì cả! Hèn chi khi thắng đá banh cả nước rợp trời cờ sao nghẻn đường đưa rước. Còn như tôi đi đánh giặc cứu nước thắng 2 cuộc chiến tranh về hơn 30 năm qua không 1 ai hỏi đến.
Nguyễn Văn Tài sau khi ra quân mặc dù ở gần tôi đi làm qua trước nhà tôi nhưng chưa bao giờ gặp mặt. Tài là người quá thật thà có thể Tài đã rất ngại không muốn nhắc lại câu chuyên củ. Tuy nhiên nghe tin Tài cũng đã qua đời cách đây mấy năm rồi tiếc cho người đồng đội.
Lê Văn Thưa
